Η ποιότητα της πριστής ξυλείας, εξαρτάται βασικά από την ποιότητα του στρόγγυλου ξύλου από το οποίο παράχθηκε, αλλά και μέσα σε όρια, από τις εργασίες κατεργασίας του κατά την παραγωγή, τη φυσική ή τεχνητή ξήρανσή της, την άτμιση, αλλά και τις συνθήκες αποθήκευσής της μέχρι την εισαγωγή της στην επιχείρηση επίπλων, όπου θα χρησιμοποιηθεί ως πρώτη ύλη.

Τα βασικά χαρακτηριστικά ποιότητας των διάφορων ειδών ξύλων (κωνοφόρων και πλατυφύλλων) κυμαίνονται μέσα σε σχετικά μεγάλα όρια Τα σημαντικότερα ποιοτικά χαρακτηριστικά της πριστής ξυλείας, ως πρώτης ύλης της επιπλοποιίας, είναι τα εξής:

Πυκνότητα

Η πυκνότητα του ξύλου, δηλαδή η μάζα του που περιέχεται στη μονάδα του όγκου, είναι σημαντικός δείκτης ποιότητας και κυμαίνεται στα διάφορα είδη ξύλων από 100 μέχρι 1300 Kg / m3, για τα είδη όλου του κόσμου και από 300 μέχρι 1.000 Kg / m3 για τα εγχώρια είδη.

Περιεχόμενη υγρασία

Το ξύλο ανάλογα με την υγροσκοπική του κατάσταση (πολλή υγρασία, λίγη υγρασία) και τις συνθήκες του περιβάλλοντος (θερμοκρασία, σχετική υγρασία), όπου βρίσκεται τοποθετημένο, βγάζει προς τα έξω ή παίρνει μέσα στη μάζα του νερό. Για να χρησιμοποιηθεί το ξύλο στην πράξη πρέπει να είναι ξηρό στον αέρα και να έχει υγρασία γύρο στο 12 - 15 %. Σε εσωτερικούς χώρους όμως, όπως είναι οι κατοικίες όπου χρησιμοποιούνται κυρίως τα έπιπλα, η υγρασία του πρέπει να είναι ακόμη μικρότερη, περί το 8 - 10 %.

Ξύλο χλωρό, μόλις υλοτομείται, περιέχει πολλή υγρασία, η οποία φτάνει το 100 % ή και περισσότερο της μάζας του. Αν το ξύλο δεν ξηραθεί κατάλληλα πριν από τη χρήση του, την τοποθέτησή του σε μια κατασκευή ή ένα έπιπλο, τότε σύντομα εμφανίζονται πολλά σφάλματα, όπως στρεβλώσεις, ραγαδώσεις, αποσυναρμολόγηση και γενικά μια αποτυχημένη κατασκευή.

Γενικά όσο πιο βαρύ είναι το ξύλο τόσο οι διαστασιακές μεταβολές του είναι μεγαλύτερες, για το ίδιο εύρος μεταβολής της σχετικής υγρασίας του αέρα.

Διαστασιακή σταθερότητα

Η διαστασιακή σταθερότητα (κινητικότητα) των διαφόρων ειδών ξύλων, δηλαδή το άθροισμα της ρίκνωσης (συστολής) σε ακτινική και εφαπτομενική κατεύθυνση, που αντιστοιχούν σε συγκεκριμένες μεταβολές σχετικής υγρασίας της ατμόσφαιρας (Για τη χώρα μας μεταξύ 42 και 80 %), έχει μεγάλη σημασία στην πράξη. Όσο μικρότερο είναι αυτό το άθροισμα τόσο περισσότερο διαστασιακά σταθερό θεωρείται το ξύλο και συμπεριφέρεται καλύτερα στις διάφορες κατασκευές.

Τα ελληνικά είδη ξύλων από άποψη διαστασιακής σταθερότητας κατατάσσονται στις εξής κατηγορίες:

Ξύλα με μεγάλη διαστασιακή σταθερότητα (Ερυθρελάτη, Άρκευθος, Τάξος, Κυπαρίσσι, Καστανιά, Μουριά (εγκάρδιο)
Ξύλα με μέτρια διαστασιακή σταθερότητα (Ελάτη, Πεύκη μαύρη, Πεύκη δασική, Πεύκη λευκόδερμη, Δρυς πλατύφυλλος, Φτελιά, Φράξος, Πλατάνι, Σφενδάμι, Οξιά δασική (ατμισμένη), Σημύδα, Φλαμουριά, Λεύκη τρέμουσα, Καρυδιά)
Ξύλα με μικρή διαστασιακή σταθερότητα (Δρυς μακεδονική, Δρυς πλατύφυλλος (εγκάρδιο), Αριά, Οξιά δασική (μη ατμισμένη), Όστρια)

Ρόζοι

Η παρουσία ρόζων επηρεάζει δυσμενώς την ποιότητα του ξύλου, επειδή οι ρόζοι έχουν διαφορετική δομή από το ξύλο που τους περιβάλλει. Οι ρόζοι μπορεί να είναι σύμφυτοι (δηλαδή ζωντανά κλαδιά εγκλεισμένα στο ξύλο) ή χαλαροί - αποπίπτοντες (δηλαδή νεκρά κλαδιά εγκλεισμένα στο ξύλο). Είναι προφανές ότι οι χαλαροί ρόζοι αποτελούν μεγαλύτερο σφάλμα παρά οι σύμφυτοι ρόζοι στην πριστή ξυλεία.

Ραγάδες

Ραγάδες εμφανίζονται διαφόρων ειδών στο ξύλο και αποτελούν σημαντικό σφάλμα της πριστής ξυλείας στην επιπλοποιία. Εμφανίζονται ως περιφερειακές, τοξοειδείς, διαμετρικές ή αστεροειδείς ραγάδες, ανάλογα με το αίτιο που τις προκάλεσε (αυξητικές τάσεις, τάσεις θλίψης κλπ.). Δημιουργούνται είτε σε ζωντανά δέντρα πριν την υλοτομία τους ή εμφανίζονται μετά την υλοτομία - κατεργασία τους σε πριστή ξυλεία λόγω απότομης απώλειας υγρασίας.

Προσβολές μυκήτων - εντόμων

Διάφοροι μεταχρωματισμοί του ξύλου (κυανώσεις κλπ), με ποικίλη διάταξη στο ξύλο, προκαλούνται από προσβολές βακτηρίων, μυκήτων και εντόμων, διάφορες σήψεις, στοές εντόμων κλπ. και αποτελούν σοβαρά ελαττώματα στο πριστό ξύλο.

Σφάλματα ξήρανσης

Η κακή ξήρανση, απότομη μεταβολή συνθηκών υγρασίας, είναι υπεύθυνη για την εμφάνιση πολλών σφαλμάτων στο πριστό ξύλο, όπως ραγάδες, κυψελίδωση, κατάρρευση, μεταχρωματισμοί κλπ.

Άτμιση

Γενικά η άτμιση εφαρμόζεται σε πριστή ξυλεία (π.χ. οξιά) για να βελτιώσει το χρώμα του ξύλου και να εξισορροπήσει χρωματικές διαφορές μεταξύ σομφού - εγκαρδίου ξύλου. Πολλοί θεωρούν ότι με την άτμιση επιτυγχάνεται γενικότερη βελτίωση του ξύλου από άποψη κατεργασιμότητας και καλύτερη συμπεριφορά του ξύλου στις κατασκευές. Είναι βέβαιο πάντως ότι με την άτμιση θανατώνονται μύκητες και έντομα που τυχόν υπάρχουν στο ξύλο, αλλά η αντοχή του ξύλου σε προσβολές μυκήτων και εντόμων θα πρέπει να μειώνεται λόγω απομάκρυνσης τοξικών εκχυλισμάτων από το ξύλο κατά την άτμιση.